76گناه کبیره و44گناه صغیره وراههای زدودن آثارگناهان...
گناهان در اسلام به دو بخش تقسیم می شوند.گناهان کبیره وگناهان صغیره
در متون اسلامی سه دیدگاه درباره گناهان کبیره وجود دارد که با توجه به این که در رسیدن به پاسخ مفید است به آنها اشاره می کنیم.
اول: مراد از گناهان کبیره، گناهانی است که وعده آتش در آنها داده شده است.
دوم: گناه کبیره عبارت از گناهی است که در حرمت آن دلیلی قطعی از روایات و آیات آمده است.
سوم: با توجه به تعدادی از روایات، همه گناهان در مقابل عظمت خداوند، کبیره است و علّت این که از بعضی گناهان به گناه کوچک تعبیر شده، تنها در مقایسه با گناهان دیگر است.
گناهان کبیره (گناهان بزرگ)
1-شرک و ریا
2-یاس از رحمت الهی
3-قنوط و بدگمانی از خدا
4-نترسیدن از قهر نهایی خداوند
5-آدم کشی
6-عقوق والدین
7-قطع رحم
8-خوردن مال یتیم
9-ربا خواری
10-زنا
11-لواط
12-قذف
13-شرابخواری
14-قمار
15-سرگرمی به آلات موسیقی
16-آوازه خوانی
17-دروغ
18-سوگند دروغ
19-گواهی دروغ
20-گواهی ندادن
21-پیمان شکنی
22-خیانت به امانت
23-دردی
24-کم فروشی
25-حرامخواری
26-بس حقوق
27-فرار از جهاد
28-تعرب بعد الهجره
29-کمک به ستمگران
30-یاری نکردن ستمدیدگان
31-سحر
32-اسراف
33-کبر ورزیدن
34-جنگ با مسلمانان
35-خوردن مردار و خوردن گوشت خوک
36-ترک نماز عمداٌ
37-زکات ندادن
38-استخفاف به حج
39-ترک یکی از واجبات
40-اصرار بر گناه و کوچک شمردن گناه
41-حیف در صیت
42-غیبت کردن
43-نمیمه(سخن چینی)
44-استهزاء به مومن
45-سبب و طعن
46-خوار کردن مومن
47-سرزنش و رسوا نمودن مومن
48-هجو مومن به شعر یا نثر
49-اذیت مومن
50-همسایه آزاری
51-مکر و نیرنگ
52-دوروئی
53-احتکار
54-حسد
55-دشمنی با مومن
56-مساحقه
57-قیادت و دنائت
58-استمناء
59-بدعت
60-حکم نا حق
61-جنگ در ماه حرام
62-بازداشتن از راه خدا
63-کفران نعمت
64-فتنه انگیزی
65-فروختن اسلحه به کفّار
66-بهتان و سوء ظن
67-هتک قرآن
68-هتک کعبه
69-هتک مساجد
70-هتک مشاهد و تربت حسینی
نکته:
بعضی اوقات گناهان صغیره نیز تبدیل به گناهان كبیره میشود. مانند مثال های ذیل ...
١- در صورتیكه شخص به انجام گناه صغیره اصرار ورزد.
٢- در صورتیكه شخص برانجام گناه صغیره خوشحال شود.
٣- در صورتیكه شخص پس از انجام گناه صغیره آنرا به مردم تعریف كند .
٤- در صورتیكه شخص گناه صغیره را كوچك و حقیر بشمارد.
٥- در صورتیكه گناه صغیره از روی تكبر در برابر دستورات الله «ج» باشد.
٦- در صورتیكه گناه صغیره از اشخاص متـقی و عالم سرزند.
گناهان صغیره (گناهان کوچک)
۱- نگاه كردن به نامحرم .
2- تنها نشستن با زن اجنبی .
3- لعنت گفتن بر انسان و یا حیوان .
4- گریه كردن به آواز بلند برمیت و مرده .
5- سخن گفتن در وقت خطبه جـمعـه و عیدین .
6- نشست و برخاست با افراد و اشخاص فاسق وفاجر .
7- خندیدن در نماز و یا گریه و انــدوه كردن به علت غــم .
8- شنیدن غیبت مسلمان وسكوت كردن دربرابرمنع غیبت كننده .
9- عبور كردن از روی شـانه های نماز گـذاران در مــسجـد .
10- در خنده وشوخی افراط نمودن واز حد تجاوز كردن .
11- داخل كردن نجاست و ناپــاكی در مــسجـد .
12- ایستاده بــول نمودن( بدون عذر شرعی ).
13- روزه گرفتن در ایـام مـمنـوعـه .
14- سفـركردن زن بدون مردمحرم .
15- فـحـش گـفتن و زبان درازی كردن .
16- طرفداری كردن از باطل و از انسان ظالم .
17- پوشیدن عیب مال وجنس در وقت فروختن آن .
18- اراده خلاف وعده ، در وقت وعده كردن به كسـی .
19- تلاوت قرآنكریم در حــالت جـنـابت ، حــیض و نــفاس .
20- در وقت قضایی حاجت روی ویا پشت به طرف قبله كردن .
21- تأخیر در پرداخت زكات و رفتن به حج فرضی بدون عذرشرعـی .
22- جلوی گیری از ورود اشیاء خوردنی و مورد نــیاز مردم ( گندم ... ) جهت گران فروختن .
23- بوسیدن دست مردم غیر از ( والدین، عالم دین، معلم و یا یك بزرگواری... ) .
24- ترك سخن گفتن با برادرمسلمان بیش از سه روز بدون عذرشرعی .
25- نمازخواندن درحالیكه روبروی و یا جانب راست عكسی باشــد .
26- بدون از تحقـیق از جانب كسی دعوا كردن و دفاع نمودن .
27- داخـل شـدن شخــص جـُنب و ناپــاك به مسجد .
28- اداء كردن زكات از مال پست و خراب .
29- ترانــه و موسیفی گــوش كـردن .
30- حـسـودی كــردن با دیگران .
31- بد گـمانـی نسبــت به مــسلـمانان .
32- راز كسـی را به دیگران افــشاء كـردن .
33- انـداخــتن نـجـاســـت و پـلـیدی در راه مـــردم .
34- امـام قرار دادن كسیــكه ، مردم از او راضــی نیسـتـنــد .
35- ضایح كردن وقت در چیزهای بـیهــوده و باطـل ( لــهو و لهــب ).
36- بی جهت به بام خانه وغیره بالا رفتن(طوریكه داخل خانه های مردم دیده شود).
37- خرید وفروش بعد از اذان نمازجمعه(وقت خطبه امام و ادای نمازجمعه) .
38- انجــام دادن كــاری در مسجد كه عبادت محسوب نمیشود .
39- بستن دندانها به سیــم طــلا ( از روی تكــبر و فخــر ) .
40- گــفتگـو و سخـن دنـیوی زدن در مــسجد .
41- پرورش ســگ ( بدون عــذر شرعــی ) .
42- نماز خواندن در اوقات مكــروه .
43- راه رفتـن با فــخر و تـكبر .
44- بردن بچه های كوچك و خردسال و یا دیوانه به مسجد كه احتمال كثیف كردن مسجد باشد.
علامه طباطبایی (ره) در این مورد، می فرمایند: «بزرگى معصیت وقتى تحقق مى یابد که نهى از آن نسبت به نهی ای که از معصیت دیگر شده مهم تر باشد. و نشانه اهمیت نهى شدیدتر بودن خطاب است، یا اینکه در خطاب اصرار شده باشد (در موارد متعدد، تکرار شده باشد)، و یا اینکه مرتکبش به عذاب آتش تهدید گشته باشد، و یا به نحوى دیگر از آن اهمیت گناه استفاده شود».
نام گناهانی را که شهید سید عبدالحسین دستغیب در کتاب گناهان کبیره آورده اند را خدمتتان عرض می کنم:
1-شرک به خدا 2-یأس 3-القنوط من رحمة الله(نا امیدی از رحمت خدا) 4-الأمن من مکر الله(ایمن دانستن خود از مکر خدا) 5-آدم کشی 6-عقوق والدین 7-قطع رحم 8-خوردن مال یتیم 9-ربا خواری 10-زنا 11-لواط 12-قذف(نسبت زنا یا لواط دادن به دیگران) 13-شرابخواری 14-قمار 15-اشتغال بملاهی(سرگرمی به آلات موسیقی) 16-غنا 17-دروغ 18-سوگند دروغ 19-گواهی دروغ 20-گواهی ندادن 21-پیمان شکنی 22-خیانت به امانت 23-دزدی 24-کم فروشی 25-حرام خواری 26-حبس الحقوق(با وجود داشتن حق دیگران را ندادن) 27-فرار از جهاد 28-کمک به ستمگران 29-یاری نکردن ستم دیدگان 30-سحر 31-اسراف 32-کبر ورزیدن 33-خوردن مردار و خون و گوشت خوک 34-ترک عمدی نماز 35-زکات ندادن 36-ترک یکی از واجبات 37-اصرار بر گناه 38-غیبت 39-نمیمه(سخن چینی) 40-ریختن آبروی مومن 41-مکر و نیرنگ 42-احتکار 43-حسد 44-دشمنی کردن با مومن 45-مساحقه(همجنس بازی دو زن) 46-قیادت(واسطه گری برای زنا و لواط) و دیاثت 47-استمناء 48-بدعت 49-حکم ناحق 50-کفران نعمت 51-فتنه 52-بهتان 53-هتک قرآن 54-هتک کعبه 55-هتک مساجد 56-هتک مشاهد مشرفه 57-هتک تربت حسینی.
منبع:گناهان کبیره، شهید دستغیب، ج1، ص 26-28
(خداوندبخشنده ومهربان است)
راه های زدودن آثار گناه
به زدوده شدن آثار گناهان به وسیله برخی اعمال نیک، «تکفیر» می گویند.
[فکرکنم به این سلفی هاتکفیری برای این تکفیری میگویندکه عقیده دارندبرای پاک شدن ازگناه ورفتن به بهشت باید4تا7شیعه رابکشند!!
]
با توجه به موارد زیاد چنین اعمالی ما در این جا تنها به ذکر چند مورد از آنها بسنده می کنیم.
1. انجام نمازهای واجب و مستحب: خداوند در قرآن می فرماید: "وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَیِ النَّهارِ، وَ زُلَفاً مِنَ اللَّیْلِ، إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئات"؛ [1] در آغاز و انجام روز و پاسى از شب نماز را بپا دار، که نیکی ها، بدی ها را از میان مىبرد.
2. استغفار: یکی از اموری که سبب می شود گناهان محو شود، استغفار از گناه است که در روایات متعدّد به آن اشاره شده است. امام صادق (ع) می فرمایند: انسان وقتی مرتکب گناهی می شود از صبح گاهان تا هنگام شب به او مهلت می دهند، پس اگر استغفار کرد، عمل او نادیده گرفته می شود. [2]
حضرتشان در روایت دیگری می فرمایند: هفت ساعت به او مهلت می دهند، اگر از گناه توبه کرد چیزی برای او نمی نویسند و اگر هفت ساعت گذشت و از گناه پشیمان نشد برایش می نویسند، و در ادامه می فرمایند: شخص مؤمن گاهی بعد از بیست سال گناهش به یادش می آید، ولی کافر همان لحظه بعد از انجام گناه فراموش می کند [3] و در روایت دیگری از معصوم (ع) نقل شده که حضرت فرمود: برای هر دردی دارویی و داروی گناهان استغفار است. [4]
نکته ای که در ارتباط با استغفار در زدودن آثار اعمال زشت باید مورد توجه قرار گیرد، این است که مراد از استغفار، همین ذکر زبانی؛ یعنی استغفر الله گفتن نیست که هر کس در شبانه روز هر نوع حقی را از مردم و خداوند ضایع کند، به مجرد گفتن این ذکر، گناهان او از بین برود و حال آن که این ذکر به تنهائی فایده ای ندارد، بلکه آثار منفی نیز به دنبال دارد.
امام رضا (ع) می فرماید: کسی که با زبانش استغفار کند و در قلب از اعمال بدش پشیمان نباشد، خود را مسخره کرده است. [5]
3. درود بر پیامبر (ص) و اهل بیت (ع): از جمله اموری که موجب از بین رفتن گناهان می شود، درود فراوان بر محمد و آلش فرستادن است. حضرت رضا (ع) می فرمایند: شخصی که توانایی انجام کارهایی را که سبب آمرزش او می شود ندارد، زیاد صلوات بر محمد (ص) و خاندان او فرستد که این عمل گناهان او را از بین می برد. [6]
اکنون به موارد دیگری از آنچه گناهان را محو می کند با ذکر آدرس بسنده می کنیم:
روزه ماه شعبان، [7] دادرسی از مظلوم و بر طرف نمودن اندوه مؤمنان، [8] غصه به جهت مردن، [9] رفتن به مسجد برای انجام نماز بعد از اذان مؤذن، [10] تلاوت قرآن، [11] گریه بر مصائب امام حسین (ع) [12] زیارت قبر پیامبر (ص) و امامان معصوم (ع)، [13] نگاه کردن به خانه خدا (کعبه)، [14] گناه نکردن در مکان خلوت به جهت شرمساری از خداوند، [15] تلاش برای بر آورده شدن احتیاجات مؤمن مریض، [16] روزه ماه رمضان و محافظت از شکم و غریزه جنسی و نگهداری زبان در آن. [17]
[1] . هود، 114.
[2] . کلینی ،محمد بن یعقوب، کافی، ج 2، ص 437، ح 1، دار الکتب الاسلامیة، تهران، 1365 هـ ش.
[3] . همان، ح 3.
[4] . همان، ص 439، ح 8.
[5] . مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج 75، ص 356 ،ح 11،مؤسسة الوفاء، بیروت، 1404هـ ق.
[6] . همان، ج 91، ص 48، ح 2.
[7] . همان، ج 94، ص 91، ح 5.
[8] . همان، ج 75، ص 68، ح 5.
[9] . همان، ج 73، ص 16.
[10] . همان، ج 81، ص 154.
[11] . همان، ج 89، ص17،ح 18.
[12] . همان، ج 44، ص 283،ح 17.
[13] . صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 577، باب زیارت پیامبر و امامان(ص)، انتشارات جامعه مدرسین، قم، 1413هـ ق.
[14] . همان، ج 2، ص 204، ح 2142.
[15] . همان، ج 4، ص 412، ح 5895.
[16] . همان، ج 4، ص 15.
[17] . بحار الانوار، ج 93، ص371، ح 55.